Lockheed Martin F-35-C CV

F-35 Lightning II (Joint Strike Fighter), savaştaki her amaç için farklı uçak geliştirmenin masraflı olmasından dolayı tek bir uçağın tüm görevleri yerine getirmesi amacıyla tasarlanan bir savaş uçağıdır.

ABD deniz ve hava kuvvetlerindeki F/A-18 (yeni olan E/F "Super Hornet" varyantları hariç),Uçak F-22'de kullanılan teknolojilerden faydalanılarak üretilmiştir. Radardaki izi F-22 kadar küçük olamasa bile günümüz uçaklarından düşüktür. Bunu sağlamak için silah istasyonları gövdenin içine saklanmış, daha keskin geometriye sahip bir gövde tasarımı yapılmış, kompozit malzemelerin kullanım oranı artmış ve özel RAM (Radar Absorbing Material) boyama yapılmıştır. . Uçak gemisine inip kalkarken mancınık ile fırlatılabilmesi ve kanca ile yakalanabilmesi için gövde altı sağlamlaştırılmıştır. Tek kişilik ve tek motorludur.

Geliştirilmesi
Gerekliliği
F-35 2040'lı yıllarda dünyanın en önde gelen avcı uçağı olması için tasarlanmıştır. Ayrıca havadan-havaya yeteneği olarak F-22den sonra gelen tek uçak olarak da planlanmıştır. F-35 tasarlanırken istenilen özellikler ise şunlar olmuştur: Geçmişteki avcılardan dört kat daha fazla etkili havadan havaya mücadele, sekiz kat daha etkili karaya saldırı, üç kat daha etkili stratejik keşif ve hava savunması. Manalı olarak bu yetenekleri geçmişte kalan uçaklardan daha küçük ayak izi (radar izi) ve daha uzun menzille yerine getirmelidir. Ayrıca NATO ülkelerindeki F-16'ların yerini doldurabilecek yeni bir ticari savaş uçağına ihtiyaç vardı. Diğer ülkelere F-22 satışı olmadığından doğal olarak talep bu uçağa yönlenecektir.

Doğuşu ve Seçilmesi
JSF (Joint Strike Fighter) projesi birçok ihtiyacın dışında var olan genel avcı tiplerini değiştirmek için geliştirildi. Güncel JSF projesi kontratı 16 Kasım 1996'da imzalandı. Lockheed Martin X-35 prototipi diğer aday uçak olan Boeing X-32'ye karşı üstünlük sağladığı için 26 Ekim 2001'de "Sistem Geliştirme ve Gösterim(SDD)" tarafından ödüllendirilmiş ve kontrat bu uçak için imzalanmıştır. Seçilen uçağın ismi Lockheed'in kendi içinde "F-24" düşünülmesine rağmen atanan isim "F-35" olunca Lockheed'e bir sürpriz olmuştur.

Tasarım
F-35, çift motorlu kardeşi Lockheed Martin F-22 Raptor'dan benzer ana unsurları almakla beraber, daha küçük görünmekle, biraz daha geleneksel ve daha şıktır.

Uçak gemilerinin güvertesinde daha az yer kaplaması için kanatları katlanabilmektedir.

Uluslararası Katılımlar

Katılım ülkeleri:

•   Birincil müşteri: ABD
•   1. seviye: Birleşik Krallık
•   2. seviye: İtalya ve Hollanda
•   3. seviye: Türkiye, Kanada, Avustralya, Norveç ve Danimarka
•   Güvenlik işbirlik katılımcıları (SCP): İsrail ve Singapur

ABD programın birincil müşterisi ve destekçisidir. Türkiye, İtalya, Hollanda, Kanada, Norveç, Danimarka, Avustralya ve Birleşik Krallık programa toplam 4.375 milyar $(Amerikan doları) katkıda bulunmuştur. Programın toplam maliyeti yaklaşık olarak 40 milyar $(ABD Doları) olarak tahmin edilmektedir(ABD tarafından genellikle saklı tutulur).

Uluslararası katılımlarda 3 seviye vardır ve katlımcılar bulundukları finansal katkıya göre seviyelendirilir. Birleşik Krallık "1. seviye" partnerdir ve 2.5 milyar $ (ABD Doları)'lık katkıda bulunmuştur. "2. seviye" partnerler ise 1 milyar $ (ABD Doları) katkı yapan İtalya ve 800 milyon $ (ABD Doları) ile Hollanda'dır. "3.seviye" partnerler ise Kanada - 440 milyon $ (ABD doları); Türkiye - 175 milyon $ (ABD Doları); Avustralya - 144 milyon $ (ABD Doları); Norveç - 122 milyon $ (ABD Doları) ve Danimarka - 110 milyon $ (ABD Doları).

İsrail ve Singapur ise güvenlik yardımına katılmışlardır.

Hollanda
Hollanda JSF'nin ilk ortaklarından olmasına rağmen 2009 Nisan ayında F-35 alımı konusunda ciddi tartışmalar sahne olmuş bir ülkedir. Ülkedeki işçi partililer F-35'in maliyetinin artması ve henüz birim fiyatının belli olmaması sebebiyle alımın iptal edilmesi fikrini öne atmış, ancak koalisyonun diğer ortağı olan Hristiyan Demokratlar projenin devamından yana olmuşlardır. Mecliste süren uzun tartışmalar sonucunda Hollanda meclisten kendi lehine önemli bir karar çıkarttırmış ve Lockheed Martin'e kabul ettirmiştir: İlk F-35 test uçağı temin edilecek ve Hollanda eğer bu uçağı kendi ihtiyaçlarına uygun bulmayıp anlaşmadan vazgeçerse 113 milyon avronun sadece 20 milyon avrosunu ödeyecek. Kalan maliyet ise Lockheed Martin‘in sorumluluğunda karşılanacak.

Türkiye
Türkiye JSF (Joint Strike Fighter) Projesine 12 Temmuz 2002'de yedinci uluslararası partner olarak katılmıştır. Ayrıca Türkiye yapacağı F-35 üretimi ile ilgili olarak karşılıklı anlayış muhtırası imzalamıştır. Türkiye 116+18 adet F-35A "CTOL/Hava Kuvvetleri (geleneksel kalkma ve inme) versiyonu" siparişinde bulunmuş ve bu uçaklar için 11 milyar Amerikan doları ödeyeceği bildirilmişitir. Türkiye'deki uluslararası üretime katkıyı Tusaş Havacılık ve Uzay Sanayi tarafından lisanslı olarak yapılması planlanmaktadır. Üretilen bütün uçakların motor bölümü ve diğer kısımlardan bazılarının parçaları Türkiye'de üretilecektir. Uçağın elektronik kablo tesisatını üreten Hollandalı firma dördüncü fabrikasını Türkiye'de açmıştır. Pentagon uçaklara ait yazılım ve şifreleri vermemektedir. Milli savunma bakanı İsmet Yılmaz, 100 adet F-35 alınacağını, bunların ikisinin 2017'de teslim edileceğini ve uçaklar için 25 milyar dolar ödeme yapılacağını açıkladı.

Avustralya
Hollanda'dan sonra Avustralya'da da projenin maliyetleri konusunda soru işaretleri oluşmuş ve bazı iddialar basına yansımıştır ancak Avustralya Savunma Bakanlığı bürokratlarının 2009 Mayıs ayında kaleme aldığı Beyaz Kitap’ın yazarlarının yorumunda, Avustralya için 2030 yılına kadar beşinci nesil savaş uçağı alternatifinin sadece F-35 olduğu, zira 20 yıl boyunca F-35'ten daha üstün bir uçak olmayacağı iddia edilmiştir. Yapılan yorumda, F-35'in stealth özelliği ve modern aviyoniği ile her türlü tehdite cevap verebilecek bir uçak olacağı dile getirildi.

Avustralya, 100 adet F-35A (CTOL) tipi taarruz uçağı tedarik etmeyi planlıyor. Bu uçaklar, F/A-18A/B Hornet’lerin yerine geçerek F/A-18F Super Hornet uçaklarını tamamlayacaklardır.

Genel Özellikler

• Mürettebat: 1
• Uzunluk: 15.67 m
• Yükseklik: 4.33 m
• Kanat açıklığı: 10,65 m
• Kanat Alanı: 42.7 m²
• Boş ağırlığı: 13.170 kg A; 14.588 kg B; 14.547 kg C
• Yüklü ağırlığı: 22,470 kg
• Azami Kalkış Ağırlığı: 31,800 kg
• Güç kaynağı: 1× Pratt & Whitney F135 Artyakıcı turbofan,
• Özgün itme gücü: 28,000 lbf (125 kN)
• Artyakıcı ile itme gücü: 43,000 lbf (191 kN)
• Kaldırma Fanı (STOVL): F135 motoru üzerine 1× Rolls-Royce Kaldırma Sistemi(80 kN)
• Dahili yakıt: F-35A: 8.382 kg; F-35B: 6.352 kg; F-35C: 9.110 kg

Performans

• Azami hız: 1,6+ Mach (1.932 km/h)
• Menzil:C: 2.593 km (Dahili yakıt ile birlikte)
• Servis Tavanı (Azami irtifa): 60,000 ft (18,288 m) 
• Tırmanış değeri: 40.000 fit/dak. (200 m/sn). (tahmini)
• Muharebe yarıçapı:
• F-35C: 1.138 km (615 deniz mili)
• Kanat yüklemesi: 446 kg/m²
• İtici Güç/Ağırlık oranı:
• Tam dolu yakıt ile: C: 0.81;
• %50 Yakıt ile: C: 1.01;
• G Limiti:
• F-35C: 9 G

Silah Sistemleri

Top:

1 × General Dynamics GAU-22/A Equalizer, 25 mm (0.984 in), 4-namlulu top, dahili 180 mermi ile beraber
Silah istasyonları: 6 × harici silah kulesi ( 6,800 kg kapasiteli) kanatlarda ve çift silah kuleli iki adet dahili iç bölüm. Toplam 8.100 kg (18,000 lb) silah yükü aşağıdaki kombinasyonlar ile;
Füzeler:
Havadan Havaya Füze:

• AIM-120 AMRAAM
• AIM-9 Sidewinder
• IRIS-T
• MBDA Meteor

Havadan karaya füzeler:

• AGM-158 JASSM
• Brimstone
• Lockheed Martin JAGM
• Storm Shadow
• SOM

Anti-gemi füzesi:

• Naval Strike Missile JSM
• Long Range Anti-Ship Missile (LRASM)
• SOM

Bombalar:

• MK-84, MK-83, MK-82 Genel maksat bombaları
• CBU-100 küme bombasi
• Paveway serisi lazer güdümlü bombalar
• GBU-39 SDB küçük çap bombalar
• JDAM serisi
• AGM-154 JSOW

Aviyonikler:

• Northrop Grumman AN/APG-81 Aktif Faz Dizinli (AESA) radar
• Lockheed Martin AAQ-40 Elektro-optik hedefleme sistemi (EOTS)
• Northrop Grumman AN/AAQ-37 DAS füze ikaz sistemi
• BAE Systems AN/ASQ-239 (Barracuda) elektronik harp sistemi
• Harris Corporation MADL haberleşme sistemi

Ayrıca Bakınız 

• Lockheed Martin F-35 A
• Lockheed Martin F-35 B
• Sukhoi SU-57 (T-50, PAK FA) 
• Shenyang J-31 

Kaynakça:

https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II

https://www.lockheedmartin.com/en-us/products/f-35/f-35-about.html

https://www.f35.com/about/variants/f35b