Grumman F-14 Tomcat

F-14 Tomcat , Grumman Aerospace tarafından üretilen süpersonik, çift motorlu ve değişken geometrik kanatlı bir av önleme uçağıdır.

Ana görevi Amerikan Donanmasını düşman süpersonik uçak ve cruise füzelerinden korumaktır. Bu maksatla F-14'e çok güçlü bir atış kontrol radarı (AN/AWG-9) ve uzun menzilli füzeler (AIM-54 Phoenix) entegre edilmiştir. Uçak, AN/AWG-9 radarı sayesinde 100 millik bir alanı tarayabilir, bu mesafe içindeki 24 uçağı aynı anda izleyebilir ve müşterek olarak 6 tanesine AIM-54 Phoenix ile saldırabilir. Radarının izleme gücü sayesinde Tomcat'ler birer mini AWACS olarak da kullanılabilir. Yüksek optik büyütme özellikli TV kameraları 30 milden daha uzak mesafelerden hedeflerini tanır ve görsel olarak takip edip, hedef tanımlamasına imkân tanır. Uçuş ekibi bir pilot ve bir radar subayından oluşur. Uçak değişken geometrili kanatlara sahiptir. Uçuş sırasında otomatik olarak 20 ile 68 derece arasında değişebilen bu kanatlar kalkış sırasında öne doğru açılarak havanın kaldırma kuvvetini arttırmakta, hız gerektiren uçuşlarda geriye doğru kapanıp kanat alanını küçülterek sürtünmeyi azaltmakta ve hızı arttırmaktadır. Bu da uçağa sabit kanatlı uçaklarda sağlanamayacak bir avantaj vermektedir.

F-14 Tomcat, kanatlarını hareket ettirerek kanat yüzeyini genişletebilir ve motor itkisini düşürerek mevcut yakıtı ile daha uzun süre havada kalabilir. Geriye kayan kanatları kısa pistli uçak gemilerinde iniş ve kalkışta da büyük avantaj sağlar. Motorların büyük bir bölümü afterburner için egzoz kısmından oluşur. Afterburnde iken motor yüzde 180 kN güç üretmesine rağmen yakıt tüketimi 4 kat artmaktadır. Bu yüzden motorları çabuk yıpranmakta ve bakıma ihtiyaç duymaktadır. Egzoz kısmının genişliği daha fazla sıcağa dayanıklı metaryel gereksinimini artırmaktadır. Bakım ve idamesi oldukça pahalı bir uçaktır.

F-14 Tomcat, Amerikan Donanmasınının uçak gemisi gücünü Sovyet süpersonik uçaklarından ve cruise füzelerinden korumak ihtiyacı sonucu doğmuştur. Sovyetlerin ürettiği ses katının 3 katına çıkabilen uçaklar ve süpersonik füzeler karşısında Amerikan uçak yapımcıları Sovyet uçaklarının Donanmaya fazla yaklaşamadan imhasını sağlayacak bir uçak tasarımı üzerinde çalıştılar. 15 Ocak 1960'ta Northrop Grumman firmasının VFX adlı projesi ile bu yarışmayı kazandığı açıklandı. Ortaya konulan prototip ilk uçuşunu 21 Aralık 1970'te gerçekleştirdi. Bu ilk uçak bir uçuş kazasında kaybedildi. Daha sonra proje 24 Mayıs 1971'de ikinci prototip ile yeniden başladı.

Ekim 1972'den itibaren F-14A uçakları Amerikan Donanmasına katılmaya başladı. İlk operasyonel uçuş ise Eylül 1974'te gerçekleşti. 01 Ocak 1977'ye gelindiğinde toplam 259 adet F-14 üretilmiş ve 92.000 saatten fazla uçuş yapılmıştı. Tomcat'ler ABD Donanmasındaki F-4 Phantom II uçaklarının yerini aldı. F-14A modelininde Pratt&Whitney TF30-PW-414A motoru kullanılıyordu. 1987 yılında F-14A üzerinde yapılan değişiklikle PW-414 motoru yerine daha güçlü olan General Electric F110-GE-400 turbofan motoru monte edildi ve böylece F-14A+ Plus ortaya çıktı. Bu modelin seri üretime geçmesiyle de üretilen uçaklar F-14B olarak adlandırıldı. B modeli A modelinden çok daha teknolojik aviyonikler içermekteydi. AN/APG-71 radarı ile donatılan F-14D Super Tomcat, 9 Şubat 1980'de ilk uçuşunu yaptı. Bu varyantta uçağın radar ve kokpit teknolojileri yükseltildi, dual IRST/TV podları eklendi ve havadan havaya mücadele yetenekleri arttırıldı.

F-14 Tomcat'ler üstün muharebe yeteneklerine ilaveten A/B versiyonu iyileştirme programları sayesinde güçlü bir orta menzil saldırı uçağı durumuna da getirilmiştir. Uçaklar 1990'ların ikinci yarısında ciddi bir modernizasyona tabi tutuldu. LANTIRN podları takılarak gece havadan karaya hassas saldırı yeteneğine erişildi. Orijinal F-14, 6.000 uçuş saat ömrüne sahipken yapılan modernizasyonla uçuş ömürleri 7.200 saate çıkartıldı. INS/GPS ile JDAM lazer güdümlü bomba atabilme kabiliyeti ve elektronik karşı önlem sistemleri entegre edildi.

F-14 Tomcat'in en korkutucu mühimmatı AIM-54 Phoenix havadan havaya saldırı füzesidir. Sadece F-14 Tomcat'de kullanılan ve dünyanın en uzun menzilli hava-hava füzesi olma özelliği taşıyan AIM-54, ilk olarak 1973 yılında hizmete girdi. 90 mil mesafeden hedefi bulabilmektedir. F-14'ün AN/AWG-9 atış kontrol radarı ile birlikte çalışır. A, B ve C olmak üzere üç modeli üretildi. AIM-54 Phoenix, 30 Eylül 2004'te ABD Donanma Kuvvetleri envanterinden çıkarılmıştır. Uçağın diğer mühimmatları AIM-7 Sparrow, AIM-9 Sidewinder, GBU serisi lazer güdümlü hassas bombalar, Mk serisi güdümsüz bombalar ve yakın muharebe için kullanılan 20 mm M61A1 Vulcan makinalı topudur.

İran Hava Kuvvetlerine ait bir f-14

F-14 Tomcat'ler günümüzde sadece İran Hava Kuvvetlerinde görev yapmaktadır. İran'ın Şah döneminde aldığı 79 uçaklık F-14 kuvvetinden günümüzde 15-20 civarı uçak kalmıştır ve bu uçaklar etkin radarları sayesinde birer mini AWACS olarak kullanılmaktadır.

Gerek Soğuk Savaş'ın sona ermesiyle artık filolarına uzun menzillerden Rus hava gücü tehdidinin azalması, gerekse uçağın sahip olduğu teknolojinin modern muharebe sahasının ihtiyaçlarına artık cevap verememesi üzerine ABD Donanması ve Savunma Bakanlığı uçakların tamamını incelemis ve omurgalarında yoğun çatlaklara rastlamıştır. Uçağın yüksek bakım ve işletim maliyetlerini de göz önünde bulundurarak, üretici firmanın Super Tomcat 21 ve Attack Super Tomcat 21 seviyesinde iyileştirme önerisini geri çevirmiş ve F-14 Tomcat'leri yeni nesil F/A-18E/F Super Hornet uçaklarıyla değiştirme kararı almıştır. Top Gun filmiyle ölümsüzleşen F-14 Tomcat av-önleme uçakları son uçuşlarını 21 Eylül 2006'da Oceana Deniz Hava İstasyonu'nda gerçekleştirmiş ve ABD Donanmasından 22 Eylül 2006'da resmen emekli edilmiştir.


Varyantlar 

712 F-14'lerle toplam inşa edildi. 1969'dan 1991 için  F-14 montaj ve test uçuşları içinde Grumman'ın fabrikasında gerçekleştirildi Calverton üzerinde Long Island , New York. New York yakınlarındaki Bethpage'deki Grumman tesisi , doğrudan F-14 üretimine katıldı ve mühendislerine ev sahipliği yapıyordu. Uçak gövdeleri kısmen Bethpage'de toplandı ve daha sonra son montaj için Calverton'a gönderildi. Bethpage Fabrikasında çeşitli testler yapıldı. ABD uçaklarının 160'tan fazlası kazada imha edildi.

F-14A:

F-14A, ABD Donanması için ilk iki koltuklu, çift motorlu, tüm hava koşullarına karşı önleyici avcı varyantıydı. İlk önce 21 Aralık 1970'te uçtu. İlk 12 F-14A prototip versiyonuydu (bazen YF-14As olarak da adlandırılır). Hizmet ömrünün sonundaki değişiklikler, silahlanmasına hassas saldırı mühimmatları ekledi. ABD Donanması 478 F-14A uçağı aldı ve 79'u İran tarafından alındı. Son 102 F-14A, geliştirilmiş Pratt & Whitney TF30 -P-414A motorlarla teslim edildi . Ayrıca, İran için 80. F-14A üretildi, ancak ABD Donanmasına teslim edildi.

F-14B 

GE F110 motorun belirgin son yakıcı yapraklarının yakından görünümü
F-14, Mart 1987'de F-14A Plus (veya F-14A +) ile birçok büyük yükseltmeden ilki aldı. F-14A'nın TF30 motoru, geliştirilmiş GE F110-GE-400 motoruyla değiştirildi. F-14A + aynı zamanda en gelişmiş ALR-67 Radar Homing and Warning (RHAW) sistemini de aldı. Aviyonik bileşenlerin çoğu ve AWG-9 radarı muhafaza edildi. F-14A + daha sonra 1 Mayıs 1991'de F-14B olarak yeniden tasarlandı. Toplam 38 yeni uçak üretildi ve 48 F-14A B varyantlarına yükseltildi.

TF30 , yüksek AoA'da ve hızlı gaz kelebeği geçişleri sırasında veya 9,100 m'nin (30.000 ft) üzerinde kompresör tezgahlarına duyarlılık ile başından beri rahatsız olmuştu . F110-400 motoru itme kuvvetinde önemli bir artış sağlayarak, deniz seviyesinde son yakıcı ile 23.400 lbf (104 kN) üretti ve bu da Mach 0.9'da 30.200 lbf'ye (134 kN) yükseldi. Artan itme Tomcat'e düşük yakıt miktarlarında 1: 1 itme / ağırlık oranından daha iyi bir değer verdi. Afterburner içermeyen temel motor itişi, taşıyıcının piyasaya sürülmesi için yeterince güçlüydi ve güvenliği daha da artırdı. Bir diğer avantaj Tomcat'in 30.000 ft (9,100 m) 'nin üzerinde rahat bir şekilde seyir yapmasına izin vermekti; F-14B, Desert Storm'a katılmak için zamanında geldi.

1990'ların sonunda, 67 F-14B uçak gövdesi ömrünü uzatmak ve hücum ve savunma aviyonik sistemlerini iyileştirmek için yükseltildi. Modifiye uçak, F-14B Upgrade olarak bilinir .

F-14D 

F-14'ün son varyantı F-14D Süper Tomcat'ti. F-14D varyantı ilk olarak 1991'de teslim edildi. Orijinal Pratt & Whitney TF30 motorları, F-14B'ye benzer şekilde General Electric F110-GE-400 motorlarıyla değiştirildi. F-14D ayrıca cam kokpit içeren daha yeni dijital aviyonik sistemleri içeriyordu ve AWG-9'u daha yeni AN / APG-71 radarıyla değiştirdi. Diğer sistemler arasında Havadan Kaynaklı Kendini Koruma Jammer'ı (ASPJ), Ortak Taktik Bilgi Dağıtım Sistemi (JTIDS), SJU-17 (V) Deniz Uçağı Mürettebatı Enjeksiyon Koltukları (NACES) ve Kızılötesi arama ve izleme (IRST) bulunmaktadır.

GE F110-GE-400 motor, menzili uzatmak veya istasyonda daha uzun süre kalmak için arttırılmış itme kuvveti ve ek dayanıklılık sağlamıştır. Kara saldırı saldırısında bu, F-14D'ye istasyonda yüzde 60 daha çarpıcı menzil ya da üçte bir daha fazla zaman kazandırdı. Tırmanma oranı yüzde 61 artırıldı. F110'un artan itişi neredeyse tüm taşıyıcıların askeri (kuru) güçte yapılmasına izin verdi. Bu yakıt tasarrufuna neden olmakla birlikte, taşıyıcı lansmanları sırasında brülör kullanılmamasının temel nedeni, bir motorun arızalanması durumunda F110'un tam brülördeki tam itişinin pilotun düzeltmesi için aniden bir sapma anı üretmesiydi. Bu nedenle, son yakıcılı bir F-14D'nin piyasaya sürülmesi nadirdir, F-14A ise çok hafif yüklenmedikçe tam yakıcı gerektirir.

F-14D, Tomcat'in kesin versiyonu olsa da, tüm filo birimleri D varyantını almadı. 1989'da Savunma Bakanı Dick Cheney , her biri 50 milyon dolar için daha fazla F-14D model uçak satın almayı onaylamayı reddetti ve bunun yerine F-14 filosunun 25 milyon dolarlık modernizasyonunu zorladı. Kongre, üretimi durdurmamaya karar verdi ve uzlaşmanın bir parçası olarak 55 uçağa fon sağladı. Toplam 37 yeni uçak tamamlandı ve 18 F-14A modeli D-modellerine yükseltildi ve yeniden inşası için F-14D® olarak belirlendi. AIM-120 AMRAAM füze yeteneğine izin vermek için F-14D'nin bilgisayar yazılımına yükseltme planlandı, ancak daha sonra sonlandırıldı.

Yükseltmeler F-14'ü modern avcı uçağı teknolojisi ile rekabetçi tutarken, Cheney F-14 1960'ların teknolojisini çağırdı. En az 132 F-14D için Deniz Kuvvetleri Sekreteri'nin temyizine ve Grumman'ın değiştirilmesi için bazı agresif önerilere rağmen, Cheney, F-14'ü Grumman tarafından üretilmeyen bir savaşçı ile değiştirmeyi planladı. Cheney, F-14'ü "iş programı" olarak nitelendirdi ve F-14 iptal edildiğinde, Grumman çalışanlarının, taşeronlarının veya destek personelinin tahmini 80.000 işi etkilendi.  2005'ten itibaren bazı F-14D'ler ROVER III yükseltmesini aldı .

Teknik özellikleri:

• Servis tavanı: 56.000 ft (17.070 metre)
• Menzil: 2000-5000 KM
• Motor türü: F-110-GE-400
• Radar sistemi: AWG-9 

Silah Sistemi:

Top: 

• 1× M61 Vulcan 20 mm

Havadan Havaya Muharebe Füzeleri AAM

• AIM-54 Phoenix
• AIM-7 Sparrow
• AIM-9 Sidewinder

Yükleme Konfigürasyonları:

• 2× AIM-9 + 6× AIM-54
• 2× AIM-9 + 2× AIM-54 + 3× AIM-7
• 2× AIM-9 + 4× AIM-54 + 2× AIM-7
• 2× AIM-9 + 6× AIM-7
• 4× AIM-9 + 4× AIM-54
• 4× AIM-9 + 4× AIM-7

Bombalar:

• GBU-10
• GBU-12
• GBU-16,
• GBU-24
• GBU-24E Paveway I/II/III LGB
• GBU-31
• GBU-38
• JDAM
• MK-20 Rockeye II
• MK-82
• MK-83
• MK-84

Kullanan Ülkeler

• ABD
• İran

                                                  

Kaynakça:

https://tr.wikipedia.org/wiki/Grumman_F-14_Tomcat,

https://en.wikipedia.org/wiki/Grumman_F-14_Tomcat#Avionics_and_flight_controls

https://web.archive.org/web/20060402215910/https://www.navy.mil/navydata/fact_display.asp?cid=1100&tid=1100&ct=1

Video: